İl Rehberi

Eskişehir Ekonomisi

Orta Anadolu'nun batıya açılan kapısı olarak tanımlanan Eskişehir; ulaşım kolaylığı, enerji olanakları, uygun tarımsal yapısı ve zengin maden kaynaklarının yanısıra sanayide de oldukça gelişmiş illerden birisidir.

Şehir nüfusunun kırsal nüfusa göre hızla büyümesi, yetiştirilmiş bir iş gücü potansiyelinin varlığı, ilin coğrafi bakımdan dahili pazarlara yakınlığı, enerji ve hammadde kaynaklarının uygunluğu, sanayi için gerekli altyapı yatırımlarının yeterli olması ve ulaşım kolaylıkları, bölge sanayisinin giderek gelişmesini sağlamıştır.

Ekonomik Hayatın Tarihi Gelişimi

Cumhuriyetten önce ekonomisi genelde tarıma dayalı olan Eskişehir'de 1894'te Almanlar tarafından Lokomotif ve Tamir Atölyesi kurulmuş ve bu atölye 1924 yılında TCDD işletmesine devredilmiştir.

Cumhuriyetten sonra 1933 yılında Şeker Fabrikası ve ona bağlı olarak Makine Fabrikası, 1965 yılında Sümerbank Basma Sanayi Müessesesi kurulmuştur. Şeker Fabrikasına bağlı Makine Fabrikası 1969 yılında müstakil bir kuruluş haline gelmiştir. Bu fabrikalar bölge sanayiinin gelişmesi ve dolayısıyla ekonominin canlanmasını sağlamıştır.

Kamu sektörünün yanı sıra özel sektör de çeşitli alanlarda faaliyet göstermeye başlamış, Toprak Sanayii, Un ve Mamülleri Sanayii, Ağaç Sanayii, Çimento ve Mamülleri ile Çelik Eşya Sanayii ve Makine Sanayii gelişmiştir.

Bu durumda ilimiz, Türkiye'nin sayılı illerinden biri haline gelmiştir. Sanayinin daha ekonomik ve rahat çalışabilmesi için Organize Sanayi Bölgesi ve Küçük Sanayi Sitesi gibi sanayi alanları oluşturulmuştur.

Ayrıca 1985 yılında temeli atılarak yapımına başlanan F-16 Uçak Motor Fabrikası (TUSAŞ) zamanından önce tamamlanmış ve 10 Haziran 1987 yılında açılışı yapılarak bilfiil üretime başlamıştır.

Sanayii

Eskişehir mevcut sanayi alt yapısıyla yatırımcıların tercih ettikleri bir bölge konumundadır. Batı Anadolu ve Marmara Bölgeleri'nde gelişme alanı bulunmayan sanayii için ilimiz her türlü uygun altyapı tesisleriyle donatılmış mevcut Organize Sanayi Bölgesi ve tevsiline başlanan gelişim alanlarıyla son derece cazip bir sanayi merkezi haline gelmektedir.

Ülkemizin tek Uçak Motor Fabrikası (TUSAŞ) ile Dizel Lokomotif motoru üreten tek fabrikası (TÜLOMSAŞ) ilimizdedir. Yine ülkemizin en yüksek kapasiteli Buzdolabı (ARÇELİK) ve kompresör fabrikası ilimizde olup, 2. buzdolabı fabrikasının kuruluş hazırlıklarına başlanmıştır.

Ayrıca bisküi üretimi ve soba üretiminde de ilimiz ülke genelinde ağırlıklı bir paya sahiptir.

Vergi Gelirleri

VERGİ GELİRLERİ
TÜM GELİRLER	YILI	TAHAKKUK (TL)	TAHSİLAT (TL)	TAHAKKUK ARTIŞ %	TAHSİLAT ARTIŞ %	TAHSİLAT ORANI %
	2014	2.688.493.853,71	1.879.635.685,29	7,07%	4,09%	69,91%
	2015	2.867.897.456,95	1.873.712.149,26	6,67%	-0,32%	65,33%
	2016	4.129.913.286,78	2.538.951.738,41	44,00%	35,50%	61,48%
TÜM VERGİ GELİRLERİ	YILI	TAHAKKUK (TL)	TAHSİLAT (TL)	TAHAKKUK ARTIŞ %	TAHSİLAT ARTIŞ %	TAHSİLAT ORANI %
	2014	2.199.257.033,56	1.759.857.786,79	7,87%	4,19%	80,02%
	2015	2.323.202.577,30	1.748.176.681,23	5,64%	-0,66%	75,25%
	2016	3.230.989.449,65	2.374.917.571,93	39,07%	35,85%	73,50%

*Kaynak: Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı

 

YILLIK DIŞ TİCARET DEĞERLERİ (1000 $)
		2011	2012	2013	2014	2015	2016
ESKİŞEHİR	İHRACAT	766.925	924.830	829.423	912.140	837.039	862.054
	İTHALAT	627.502	645.143	739.408	826.096	706.613	741.199
TÜRKİYE	İHRACAT	134.906.869	152.461.737	151.802.637	157.610.158	143.838.871	142.529.584
	İTHALAT	240.841.676	236.545.141	251.661.250	242.177.117	207.234.359	198.618.235
ESKİŞEHİR’İN TÜRKİYE İÇİNDEKİ PAYI (%)	İHRACAT	0,57%	0,61%	0,61%	0,58%	0,58%	0,60%
	İTHALAT	0,26%	0,27%	0,26%	0,34%	0,34%	0,37%

*Kaynak: TÜİK

 

YILLIK İTHALATÇI İHRACATÇI FİRMA SAYISI
	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016
İHRACATÇI FİRMA	242	249	258	282	296	324	335	343
İTHALATÇI FİRMA	233	265	319	295	295	322	358	352

*Kaynak: TÜİK - Ekonomi Bakanlığı

 

ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE İHRACATIN DAĞILIMI (1.000 $)
SEKTÖR	ÜRÜN VE MAMÜLLER	2014	2015	2016
I. TARIM	A.BİTKİSEL ÜRÜNLER	55.124	58.228	52.354
	Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri	46.256	49.235	42.699
	Yaş Meyve ve Sebze	6	49	52
	Meyve Sebze Mamulleri	1.466	2.149	3.302
	Kuru Meyve ve Mamulleri	7.021	6.402	5.910
	Fındık ve Mamulleri	375	363	355
	Zeytin ve Zeytinyağı	0	31	36
	B.HAYVANSAL ÜRÜNLER	0	0	489
	C.AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ	9.950	6.105	7.757
	Toplam (A+B+C)	65.074	64.334	60.600
II. SANAYİ	A.TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER	8.210	7.134	4.420
	Tekstil ve Hammaddeleri	2.351	933	691
	Deri ve Deri Mamulleri	5.798	6.104	3.671
	Halı	61	97	58
	B.KİMYEVİ MADDELER VE MAMÜLLERİ	67.911	61.441	53.109
	C.SANAYİ MAMULLERİ	372.416	342.850	336.584
	Hazırgiyim ve Konfeksiyon	40.928	39.283	30.258
	Taşıt Araçları ve Yan Sanayi	58.370	0	51.311
	Elektrik-Elektronik	39.103	39.579	38.431
	Makine ve Aksamları	84.894	74.670	71.610
	Demir ve Demir Dışı Metaller	85.915	83.127	75.861
	Demir Çelik Ürünleri	10.742	0	14.838
	Çimento ve Toprak Ürünleri	48.202	40.803	50.152
	Değerli Maden ve Mücevherat	60	114	49
	Gemi Ve Yat	3.944	3.200	3.855
	Diğer Sanayi Ürünleri	258	62.074	218
	D.İKLİMLENDİRME SANAYİİ	37.137	39.361	42.168
	E.SAVUNMA VE HAVACILIK SANAYİİ	270.669	273.533	294.788
	Toplam (A+B+C+D+E)	756.343	724.320	731.069
III. MADENCİLİK	MADENCİLİK ÜRÜNLERİ	78.132	56.378	64.235
	Toplam	78.132	56.378	64.235
GENEL TOPLAM		899.549	845.031	855.903

*Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi

 

ŞİRKET SAYILARI
		2014	2015	2016
SERMAYE ŞİRKETLERİ	Anonim Şirketler	1.295	1.411	1.587
Limited Şirketler	5.133	5.339	5.538
ŞAHIŞ ŞİRKETLERİ	Kollektif Şirketler	15	14	15
	Komandit Şirketler	0	0	0
	Gerçek Kişiler(Firmalar)	6.480	6.672	6.502
TOPLAM		12.923	13.436	15.658

*Kaynak: ETO

 

BANKALARIN ŞUBE DAĞILIMLARI (2016)
İLDE BULUNAN TOPLAM BANKA SAYISI	20
İLDE BULUNAN TOPLAM ŞUBE SAYISI	115

*Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

 

Bankacılık

İlimizde bankacılık faaliyetleri 19. yüzyılın sonlarında başlamıştır. Osmanlı Bankası ve Ziraat Bankası' nın açtıkları şubelerle başlayan bankacılık faaliyetleri, 1930'lu yıllarda gelişmeye başlamış ve 1950'den sonra hızlı bir gelişme göstermiştir. İlimizde 19 banka 111 şube var.

 
LÜLETAŞI " BEYAZ ALTIN "

Lületaşının, beyaz, sarımtrak, gri ya da kırmızımsı ve mat renklileri vardır. Sertlik derecesi 2 - 2.5 olup, hafif yapışkan ve gözeneklidir. Toprağın 20- 60-130 metre derinliklerinde, irili ufaklı yumrular halinde bulunur. Küçük yumrular, derinlere açılan kuyular ve kuyulara bağlı tüneller kazılarak toplanır.

Bu kuyuların bir kısmı kuru, bir kısmı suludur. Sulu olan kuyuların taşları daha makbuldür. Pensilvanya, Güney Karolina, Utah, Meksika, Madrid, Nayirobi gibi değişik yerlerde de lületaşı üretilmektedir; ancak bunlar önemsiz ve düşük kalitededir. En kaliteli lületaşı Eskişehir'de bulunmaktadır. Kururken nem ve gazın içindeki artıkları bünyesinde tutma özelliği ile, çok uygun bir pipo malzemesi olduğu gibi, pek çok sanayi dalında kullanılan iyi bir absorban, filtre, yalıtım ve dolgu malzemesidir. Yıllardır sanayide, vazgeçilmez bir madde haline gelmiştir. Ağızlık, pipo, süs eşyası ve otomobil boya sanayiinde kullanılır. Porselen hamuruna, böcek ilaçlarına, pudra ve leke çıkartma ilaçlarına katılır.

Jeolojik olarak üç kademe halinde teşekkül etmiştir:

Birinci sıralık: Kumlu-killi toprak arasında 10-14 m. derinliklerdeki cevherdir.

İkinci sıralık: 40-60 m. arasında oluşur.Killi seviyesinde teşekkül eden cevherdir.

Üçüncü sıralık: Kongremera serisinde teşekkül eden en kaliteli lületaşı serisidir ve bu da 80-130 m. arasında topografyaya uygun olarak teşekkül etmiştir.

Diğer lületaşı cinsleri ise ; parçapamuklu, daneli dökme, birim birlik ve cılızdır.

Kaynak : http://www.eskisehir.bel.tr